Na początku należałoby zaznaczyć jedną rzecz: zarówno rozpad α jak i β⁻ są przykładem przemian promieniotwórczych naturalnych. Oznacza to, że pierwiastki ulegają tym przemianom samoistnie (bez udziału człowieka). Istnieją tzw. szeregi promieniotwórcze, czyli ciągi przemian alfa i beta trwające tak długo, dopóki z pierwiastka promieniotwórczego nie powstanie stabilny produkt. Zazwyczaj takim trwałym produktem jest ołów (Pb), który jest granicą stabilności pierwiastków w układzie okresowym. Przejdźmy jednak do opisu przemian.

1. Przemiana α

Przemiana ta ma charakter korpuskularny, czyli w przemianie tej emitowane są cząstki, a konkretniej kationy He²⁺. Przemiana ta jest słabo przenikliwa, czyli trudno przenika przez materię, gdyż cząstki te są stosunkowo duże (nie jest to promieniowanie elektromagnetyczne, które przenika łatwo przez nasze ciała, budynki i inne przedmioty). Tak więc, jeżeli jakiś pierwiastek ulega rozpadowi α, to aby doszło do skażenia promieniotwórczego naszego organizmu, musielibyśmy połknąć taki pierwiastek, ponieważ naturalnie nasza skóra będzie stanowiła nieprzepuszczalną dla niego barierę. Oto zapis schematyczny takiej przemiany:

Przemiana ta zachodzi bardzo często naturalnie w skorupie ziemskiej. Można powiedzieć, że jeżeli jakiś pierwiastek jest promieniotwórczy to emituje cząstki alfa tak długo, póki nie powstanie z niego stabilny izotop. Warto zaznaczyć, że chociażby rozpad tego typu jednego z izotopów Ameryku, czyli rzadkiego pierwiastka promieniotwórczego wykorzystuje się w czujnikach dymu, gdzie emitowane jądra helu pochłaniane są przez dym w przypadku pożaru.

2. Przemiana β⁻

Przemiana ta ma charakter korpuskularno – falowy, co oznacza, że w jej wyniku powstają cząstki, ale też fale (elektrony). Przemiana ta o wiele lepiej przenika przez materię, gdyż składa się z promieniowania elektromagnetycznego,  które zatrzymuje dopiero gruba warstwa aluminium. Jeżeli więc pierwiastek ulega tego rodzaju rozpadowi, to o wiele łatwiej może dojść w naszym organizmie to choroby popromiennej przy kontakcie z nim (promieniowanie emitowane przez ten pierwiastek łatwo przeniknie przez naszą skórę). Aby łatwo zrozumieć przemianę beta należy spojrzeć na pierwiastki znajdujące się w dolnych rejonach układu okresowego. Porównując ilość protonów i neutronów, okaże się, że pierwiastki te posiadają nadmiar neutronów i to spory. Pierwiastki te będą więc w naturalny sposób dążyć do tego, żeby zmniejszyć zawartość neutronów i zwiększyć zawartość protonów. Właśnie to dzieje się podczas przemiany beta ^–. Tak naprawdę przemiana ta polega na zamianie neutronu w proton i elektron, wg równania:

W wyniku tej przemiany będzie rosła więc liczba atomowa (nowy proton) zgodnie ze schematem:

W przemianie tej powstaje również tzw. antyneutrino elektronowe, jednakże z całą stanowczością można w zapisie powszechnym podarować sobie pisanie tego składnika.

Istnieje również promieniowanie gamma (γ), które jest najbardziej przenikliwe i zatrzymuje je dopiero grupa warstwa ołowiu. Promieniowanie to towarzyszy wszystkim innym przemianom promieniotwórczym i to one jest głównie odpowiedzialne za toksyczne właściwości pierwiastków promieniotwórczych. Promieniowanie te powstaje również wskutek sztucznych przemian promieniotwórczych.

Istnieje również przemiana β⁺, której nie będziemy opisywać, gdyż jest nieistotna na poziomie liceum.